Koop je groenten, fruiten en bloemen lokaal
We gebruiken dus indirect heel wat water uit andere plaatsen in de wereld. Op zich is dat geen probleem, als het over plaatsen gaat waar voldoende zoetwater beschikbaar is en er op een duurzame manier mee wordt omgegaan. Het wordt wél problematisch als het om producten uit streken gaat waar al grote watertekorten zijn en er niet duurzaam met dat water wordt omgegaan. Op korte termijn staat onze consumptie zo synoniem voor inkomsten voor de lokale bevolking, maar op lange termijn is dit niet houdbaar.
We zijn ons niet altijd bewust van de impact die onze consumptie heeft op de watervoorraden op andere plaatsen in de wereld, en dus ook niet van onze impact op de natuur en op het leven van de mensen die er wonen.
Katoen van aan het uitgedroogde Aralmeer, watertanks die zuiver water leveren omdat het kraanwater op is in bepaalde streken in India, rozen van bij het Naivashameer in Kenia dat langzaam verdwijnt en vervuild wordt, aardbeien uit Spanje die ervoor zorgen dat natuurgebieden uitdrogen …
En hetzelfde geldt dus ook voor asperges uit Peru die een enorme impact hebben op grondwaterlagen in gebied rond Ica en la Libertad. We noemen ze hotspots, gebieden waar veel water geconsumeerd wordt voor productieprocessen.
(lees verder onder de foto – beeld: Peru, druppelirrigatie, Reuters)
Eet lokaal en seizoensgebonden:
dat wil zeggen Belgische asperges in mei!
La Libertad, twee van de droogste streken uit Peru. Bij het telen van 1 kg asperges is in Peru zo’n 1140 liter water nodig, in België 890 liter. De teelt vraagt heel veel grondwater, wat er voor zorgt dat de grondwaterlagen in Ica en la Libertad enorm slinken. Doordat de ijskappen in de nabijgelegen bergen smelten, vermindert daarnaast ook deze natuurlijke waterbuffer, die geleidelijk aan de grondwaterlagen terug zou moeten aanvullen.
De asperges brengen de lokale boeren dus op korte termijn wel inkomsten op, maar de situatie is op lange termijn niet duurzaam. Druppelirrigatie kan ervoor zorgen dat er minder water gebruikt wordt bij de teelt. Maar dit is nog steeds niet voldoende om de watervoorraden veilig te stellen.
Maak je kleerkast zomerklaar: reuse, swap en koop bewust!
Het Aralmeer ligt op de grens tussen Kazachstan en Oezbekistan. Het was vroeger in oppervlakte meer dan dubbel zo groot als België. Het meer is nu bijna volledig verdwenen. Dat komt doordat het water dat naar het meer stroomt, wordt gebruikt voor de irrigatie van katoenplantages. Voor het telen van katoen is heel veel water nodig: zo’n 10 000 liter per kg katoen. Voor de productie van een katoenen T-shirt is dus zo’n 2500 liter nodig, voor de productie van 1 jeansbroek ongeveer 8000 liter. Doordat het meer bijna uitgedroogd is, is het een zandwoestijn geworden. De visserij is er stilgevallen. In het zand zitten ook heel wat pesticiden en meststoffen. Die waaien met zandstormen op, in de longen van de omwonenden. Mensen worden er vaker ziek.
(lees verder onder de foto – beeld: Aralmeer, links 1989, rechts 2014)
Doordat het meer is opgedroogd, is er ook minder verdamping, dus minder wolkenvorming, dus minder neerslag en dus een verdere verdroging van de streek. Een deel van de katoen die rond het Aralmeer wordt geteeld, gaat naar de productie van kledij die in Europa wordt verkocht. De katoenteelt gaat nog steeds ongeremd voort. Dankzij een dam is het meer nu stabiel, maar het heeft de afgelopen 50 jaar wel 90% van zijn watervolume verloren.
Ook nieuw onderzoek , gepubliceerd in Sciene bevestigt dat ‘meer dan de helft van de grootste meren en zoetwaterreservoirs ter wereld de voorbije 30 jaar gekrompen zijn. Ongeveer 53 procent van de onderzochte meren hebben verliezen geleden, samen goed voor 22 gigaton (of 22 miljard ton) water per jaar. “Lokale gemeenschappen kunnen hierdoor in de problemen komen op verschillende vlakken”, zeggen de onderzoekers.’
Lees het volledige artikel hier.
Het zomert bijna: koop je bloemen lokaal!
Dagelijks worden zo’n 5 miljoen rozen vanuit Afrika naar Nederland gevlogen en van daaruit naar de rest van Europa. In serres is de watervoetafdruk van een kilo rozen gemiddeld 320 liter, bij bloemen op open veld 430 liter. Omgerekend is de watervoetafdruk van een bloem die in een serre gekweekt wordt 6,5 liter, en van een bloem buiten 8,7 liter. Een bosje bloemen zit dus snel boven 65 liter water. Rond het Naivashameer in Kenia is er een heel intensieve rozenteelt, daardoor zakt het waterniveau van het meer én wordt het meer sterk vervuild. Er zijn al verschillende programma’s opgezet door WWF en SNV om zowel grote als kleine boeren aan te moedigen om het water efficiënter en duurzamer te gebruiken.
(foto onder: Rozenteelt in Kenia, Sven Torfinn)
Lees meer: Afrika wordt epicentrum van klimaatcrisis die elders is veroorzaakt, Mo magazine
• Brochure watervoetafdruk over de relatie tussen voeding en water (2011)
• Artikel De Morgen (2017), Strijd om water tussen Spaanse eenden en aardbeien
• Artikel de Volkskrant (2017), ‘Aardbeienteelt bedreigt een uniek Spaans moerasgebied’
• Themabundel ‘De watervoetafdruk van voeding’ (2020)
• Artikel Vrtnws (2021), ‘Aardbeien zijn het rode goud, hoe mensen leven, interesseert niemand’De eerste asperges van het jaar komen uit Peru. Deze worden
grotendeels met het vliegtuig ingevlogen uit de streken Ica en
